Harmantepe Kalesi'ndeki kazı çalışmaları sürüyor
Sakarya Valisi Yaşar Karadeniz, Söğütlü’de restorasyonu devam eden Harmantepe Kalesi’nde incelemelerde bulundu.
Vali Yaşar Karadeniz beraberinde Söğütlü Kaymakamı Mehmet Göze ve Belediye Başkanı Selçuk Kurt ile birlikte kazı çalışmaları devam eden Harmantepe Kalesinde incelemelerde bulundu.
Anadolu Üniversitesinden Prof. Dr. Zeliha Demirel Gökalp ve Doç.Dr. Hasan Yılmazyaşar’ın bilimsel danışmanlığında devam eden kazı çalışmalarını yerinde inceleyen Vali Karadeniz ve beraberindeki heyet, Sakarya Müze Başkanlığınca yürütülen çalışmalar hakkında bilgi aldı. Bizans'ın doğu sınırını korumak amacıyla yapılan ve geçmişten bugüne önemli bir tarihe tanıklık eden, ilimizde tüm hatları ve savunma sistemleri ile günümüze gelebilmiş tek örnek olan kale için Sakarya İl Kültür ve Turizm Müdürü Süleyman Acar, Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlığı kapsamında tescil edilerek koruma altına alınan kaledeki çalışmaların titizlikle sürdüğünü ve kazı ekibinin hassasiyetle çalıştığını belirtti.
Harmantepe Kalesinin tarihi şöyle
Sakarya İli, Adapazarı İlçesi, Harmantepe Mahallesi, Çınarlık Mevkii, 2 Pafta, 564 Parseldeki Harmantepe Kalesi, il içerisinde tespit edilen kaleler içerisinde neredeyse tüm hatları ve savunma sistemleri ile günümüze gelebilmiş tek örnektir.
Harmantepe Kalesinde arkeolojik kazı çalışmaları Sakarya Müzesi Başkanlığında Anadolu Üniversitesinden Prof. Dr. Zeliha Demirel Gökalp ve Doç.Dr. Hasan Yılmazyaşar'ın Bilimsel Danışmanlığında devam etmektedir.
Harmantepe İsminin Bizans Dönemindeki adını araştırdığımızda Optimaton Themasına bağlı Harmodianōn Kōmē (Ἁρμοδιανῶν κώμη) isimli askeri bir Commandantur (komutanlık) olduğu bilgisine ulaşılmıştır. Sangarios (Sakarya) Nehri Themanın doğusunda doğal bir sınır oluşturur. Kalede Sakarya Müze Müdürlüğünce 2021-2024 yılları arasında yapılan arkeolojik kazılarda ortaya çıkarılan korunması gerekli taşınır kültür varlıklarından hareketle kalenin M.S. 6-7 yy arasında iskan gördüğü düşünülmektedir.
Türk ordularının Sakarya Nehri sınırına kadar dayanmaları 11.-14. yy arasında kalan dönemde bölge yollarının ticari bakımdan önemini kaybetmesine neden olurken, askeri bakımdan öneminin artmasına sebep olmuştur. Bu nedenle 12. yy da meydana gelen Türk akınlarına karşı Bizans ordularının Doğu ya sefere çıkmak ve mevcut hakimiyet sağlamak amacıyla Sakarya da savunma yapılarına önem verdikleri görülmektedir. Bu nedenle 12. Yüzyılda meydana gelen Türk akınlarına karşı Bizans ordularının doğuya sefere çıkmak için kullandıkları yollar içinde bölgenin adına sıklıkla rastlanmaktadır. Bu güzergâhlardan Nikomedia’dan geldikten sonra Sakarya Nehri’ni aşarak Paflogonya üzerinden doğuya uzanan bölümü bu yüzyılda Ioannes Kommenos ve Manuel Kommenos tarafından kullanılmıştır. Harmantepe Kalesi Bursa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun 18.04.1992 tarihli ve 2404 sayılı kararı ile Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlığı olarak tescil edilerek koruma altına alınmıştır.
Mimari Özellikler: Harmantepe Kalesi doğal bir tepeyi çevreleyecek şekilde, daireye yakın dörtgen formda, 16900 m⊃2;’lik bir parsel üzerinde yaklaşık 10.000 m2’lik bir yüz ölçüme sahiptir. Kale inşasında yer yer kesme taş ve yoğunlukla kaba yonu moloz taş ve kireç harcı kullanılmıştır. Kale duvar genişliği 2.50 ile 3.10 m arasında; duvar yüksekliği ise 6 m ile 8,5 m arasında değişkenlik göstermektedir. Kale yapısına Doğu, Kuzey, Güney yönlerde 1 ve Batı yönde 2 olmak üzere toplam 5 kapı ile girilmektedir. Yapıda 1 Güney, 1 Kuzeybatı, 2 Doğu ve 2 Batı yönlerine bakan toplam 6 adet Burç bulunur. Burç yapılarından Burç 1, Burç 2, Burç 5, Burç 6 tek katlı, Burç 3 ve Burç 4 iki katlıdır. Kale sur duvarları büyük oranda sağlam olarak günümüze kadar ulaşmıştır. Seyirdim yeri kalenin tüm çevresini dolaşmaya imkân verecek kadar iyi durumdadır. Tüm yapıda ortak bir duvar işçiliği görülür ve duvarlarda hiçbir şekilde tuğla kullanımı görülmemiştir. Kale beden duvarları iç kısmında, kuleler arasında yer alan “Kazamat” olarak adlandırılan, kale savunma sisteminde saldırılardan korunmak için sur duvarları içerisinde oluşturulan nişler yer almaktadır. Kule 1-Kule 2 arasında yer alan kazamat yapısı yuvarlak kemerli, diğerleri niş şeklinde kale duvarına içe oyuntulu apsise benzer şekilde yarım daire formundadır. Kazamatların genel anlamda sığınak, askeri malzemelerin depolandığı yığınak yapıları olarak kullanıldığı düşünülmektedir.